એક તારનું મહાભારત
પરોઢ થયું ને ગામડું ઊંઘમાંથી જાગી ગયું . શેરીઓમાં સાવરણા દોડવા લાગ્યા . ને પાણીની હેલું માથા પર આવવા લાગી ને ઘરમાં પાણીયારાનાં ગોળામાં ઠલવાવા લાગી . નાગાપુગા છોકરા પણ શેરીયુંમાં આવી ગયા હતા . કેમકે એમનાં વગર તો ગામ ની શેરી ' શેરી ' જ ન કહેવાય !
એક ઘરમાંથી પણ એક ટબુડિયું રમવા આવી ગયું . ચોથું ભણતું હશે . એ પણ એ ટોળીમાં ભળી ગયું . ને ત્યા થોડી વારમાં તો હાકોટા ને પડકારા થવા લાગ્યા .
' એ ચમના , ઇ લાલીયા ને મુકતો નહીં . હા , કે આજે એને બરાબર નો ઠમઠોરવાનો સે ! '
' હા , પણ ઇ હાથમાં આવે તય પકડું ને મારો બેટો તેતરડાની જેમ દોડી જાય સે '
' ઇ મારે કઈ નય , તું પકડ એને ..નકર તારી પતર ઠોકી દઈશ હમજ્યો...! '
ને બધાં મનડયા ઉભી બજારે હડિયુ કાઢવા !
એ બધાં એમની મસ્તીમાં હતાં ત્યાં એક ડોશીમા આંખો લર નેજવું માંડતા ચાલ્યા આવે સે . હાથમાં લાકડી લઈ ટેકે ટેકે એ ચાલ્યા આવે સે . આંખો પર નેજવું માંડી એ કોઈને ગોતતા હોય એમ આજુબાજુ જોતા આવે સે ! એ આ વાનરસેના જ્યાં હતી ત્યાં આવી ગયા .
' એય આય આવ તો ! '
ને પેલો એ વરધ ડોશીમા પાસે આવયો .
' એલા કોનો સો ? '
' મફાભય નો ! '
' મફાનો સો ! હારું લે ! મારા લાલીયાને જોયો....? '
' ઓલો , ટબુડીયો ? '
' હ...ભય ઇ ઝીણકો ...ભાળયો સે તે ! '
'હા , ! '
' કયા ? '
' ઇ હડિયું કરે ! '
' બોલાવ તો ! '
ને ઓલા ટાબરીયાએ જોરથી રાડ પાડી.
' ઓય ....ટબુડિયા ...ઓય....! '
ને લાલિયો એકસો ને એંસીની સ્પીડ માં આવ્યો . દાદીમા ને જોઈ એ જરા ખચકાયો .
' કયા મરી ગ્યો તો ? ક્યારની ગોતું સુ ? '
' આય જ હતો ..હું થયું ...? '
' ઇ પછી પેલા આ જોતો ...તાર આવયો સે ..વાંચ તો.....'
ને ઓલા ટબુડિયા એ કોઈ મોટો ભણેશરી હોય એમ કાગળ હાથમાં લીધો.... ને કાગળના અક્ષર જોઈ ચકડી ખાઈ ગયો...
' વાંચ એલા , મૂંગા રિયે કઈ થાહે...વાંચ ! '
એ બંદા તો ઉભા રહી ગયા . કાગળના અંગ્રેજીનાં અક્ષર જોઈ એ બિચારો હેબતાઈ ગયો .
' વાંચ એલા , કે વાંચતા નથી આવડતું . ભૂલી ગયો કે શું...તે દિ તો ઓલી રમતુડી નો કાગળ પટર પટર વાંચતો હતો ...!
' પણ , માં આ કૈક આલગ સે ! હાલો અમથાકાકા પાંહે જવી .
ને એ ડોશી ને એ સોકરડો ગયા અમથાકાકા પાંહે... તાર વંચાવા
અમથાકાકા ગામનાં ચોકમાં બેહી ગામ આંખની પંચાત કરતા રહેતા . પેલી નું શુ થયું
.રમલો કામે ગયો કે નહીં , સંતુ નું ચમ તૂટી ગયું , દિવાળી ડોશી સાજા થઈ ગયા કે નય , રમો કાલ કેમ માંદો પડ્યો ....ટૂંકા આ ગામના વગર ખર્ચે કેમેરા જેવા એ અમથાકાકા ગામનાં એક ભણેલાં માણા ગણાતા ! એટલે એ આ તાર વાંચી દેહે એવી આશમાં એ એમની પાંહે દોડયા .
' એ અમથાકાક ! '
એક સોકરો ને ડોહી ચાલતાં આવતા હતા . મતલબ જરૂર કઈક નવાજુની થઇ લાગે સે . ચાલો કંઈક નવીન મસાલો મળશે ...એમ માની એમણે પોતાનાં કામ એક બાજુ મુક્યા ને
' હા , લાલીયા બોલ શુ થયું . આ ગઢી ડોહી ને ક્યાં લઈ જાશ . ? '
' તમારી પાંહે લાયો સુ ...અમથાકાકા ! '
'કેમ હું થયું ...? '
' એલા બન્ધ થાય હવે ....સડ્ડી પેરતા આવડતું નથી ને પટર પટર શરૂ જ થઈ જાશ ...! ...'
' એ અમથા જો તો આ કાગળ આયો સે....આ લાલીયા ને આપો પણ ઇ કેસે કે આ તો કંઇક અલગ સે ...લે વાંચ તો....! '
' બસ કાગળ વાંચવો સે એમાં સુ ...મને કેવું તું ને હું તમારા ઘરે આવતો રત ! લાવો ...! '
' અય દે તો એલા , !'
' આલો...! '
ને
અમથાકાકા એ પણ આંખ પર ચશમાં ચડાવ્યા ને ...કાગળ ખોલ્યો...ને
અમથાકાકા ના નાક પર પરસેવો વળી ગયો . અંગ્રેજીમાં હતો...ને તોય એક બે ...અક્ષર ઉકેલી... કહ્યું...
' માંડી તમારા કટમ માં કોઈ શામજી સે ? '
' હે શામજી ? '
ઘડીભર તો અમથાકાકા ચકડી ખાઈ ગયા . કેમકે ગઢામાં ના પતિ હતા એ શામજી ને દસ વરહ પેલાં ઇ તો સ્વર્ગ સિધાવી ગયા ...ને સ્વર્ગમાંથી તો કંઇ તાર ન આવે ને ...ને વધુ ઓડ નું ચોડ વેતરાય એ પહેલાં તો અમથાકાકા એ કીધું...એ ડોહી માં આ ચશમાં મને લાગે સે કે વધી ગયા સે...આપણે ઓલા રત્ના પાંહે જવી ..પોતાની અણઆવડત નો દોષ ચશમાં પર આબાદ ઠેરવી એ અમથાકાકા , પેલો સોકરડો ને ડોહીમાં હાલ્યા રત્ના ને ઘેર જવા !
હવે રત્નો રહેતો ગામના સેલા હરે !
હાલતા હલતા માંડ પોગા .
' એલા રત્ના ! '
' હા , કોણ ? '
કહેતો રત્નો હાથમાં રોટલાનું બટકું લઈ બારણું ખોલવા આવ્યો .
અમથાકાકા કહે , ' એ પછી ખાજે...પેલા આ વાંચ...! '
હવે રત્ના માટે વિસામણ થઈ કે હાથનું બટકું પકડવું કે આ કાગળ ! '
આખરે એણે એ બટકું એક બાજુ રાખી હાથ ધોઈ કાગળ હાથમાં લીધો ને એ પણ ઘડીભર તો મુંજાય ગયો.
માર્યા આ તો અંગ્રેજી.!
કાગળ લીધો ને ફિફા ખાંડવાની શરૂઆત કરી... એક બે શબ્દો ઉકેલયા ખરા ...
' માંડી , તમારા કટમ માં કોઈ લલિતા સે ? '
' સે ને , આ લાલીયાની મોટી બુન , મારી પોયરી ! '
' બસ ...ને શામજી....? '
' ઇ ઇનો ઘરવાળો ! '
' તો સે સુ ઇ તો વાંચ મૂઆ ! આ કાગળે તો સવારનું મારું લોય પીધું સે ! '
' એ માટે તો તમારે વિકમ વકીલ પાંહે જવું પડશે....! '
' હેં....?.......'
' હા , માં . આ અંગ્રેજી માં સે ને મને એટલું બધું આવડતું નથી....'
હજી એ વાત પૂરી કરે એ પહેલા તો....
' તો શું શેરમાં જઈ કુંભારની નિહાળે ભણ્યા .. ? '
' પણ માંડી ...! '
' હવે બંદ થા ! હાલ , લાલૈયા ! '
ને એ ડોશી ને સોકરડો....વળી પાસા મંડ્યા હાલવા !
' એ વિકા ? '
' હા , ! '
' આ વાંચ તો ? ! જો જે હો હવારની આજ ભટકું સુ કોઈ મુઉ આ વાંચી નથી દેતું....વાંચ તો ! '
' લાવો...! '
ને વિકા વકીલે એ વાંચ્યો....
થોડી વાર પસી...
' માડી ...પેંડા ખવરાવો....! '
'શેના ? '
' તમારી દીકરી લલિતા ને ત્યાં દીકરાનો જન્મ થયો સે ....! '
' હે ... લલિતા ને દીકરો આયો ....! '
ને ડોશી માં ખુશ થઈ ગયા . હા , બેટા તને એકને સુ કામ ગામ આખાને ખવરાવીશ ...
લે હું લેતી આવું....કહી એ સીધા ઘરે ગયા .
' લે લાલીયા , આ કાગળ લે ને લખ...! '
' શુ...? '
' હું કવ ઇ ! '
ને પેલો લખવા બેઠો...
' બોલો ! '
લખ....' એલી લલિતા ...આવા હારા હમાચાર કંઈ આમ તાર કરી મોકલાય ..? અરે ટપાલ માં દીકરો કેવો સે , એની મા કેવી સે , તબિયત તો સારી સે ને ઇ બધું શાંતિથી લખી મોકલાય ! મોળા હમાચાર હોય તો આમ તાબડતોબ મોકલવાના હોય . આવા હમાચાર .. આમ નો મોકલાય ! ગાંડી થઈ જઇ શુ કે શું ? અમથે અમથા રૂપિયા ખર્ચી નાખ્યા ! ઇ બધું જવા દે હવે પસી કાગળમાં બધું જ લખજો....ક્યારે આવવાની સુ , તબિયત કેમ સે ને ઓલા બાવલાં ને પાસી હાચવજે...નકર આજની સોડિયું ને તો બાવલાને હાચવતાય નથી આવડતું....ને હારા હમાચાર લખજો....'
' બસ ! '
' હા , જા હવે...આ કાગળ ટપાલ પેટીમાં નાખી આવ તો ને આ ગભલાની દુકાને કેતો જજે...દોઢ મણ પેંડા ઘરે આવી દઈ જાય...હા કે ભૂલતો નહિ.......'પન ગાડી તો ઉપડી ગઈ હતી...
' હું મામો બની જ્યો....' નો રવ શેરીયુંમાં ગુંજી રહ્યો .
લેખક શ્રી - મહેશ ગોહિલ